Od 1996 roku 23 kwietnia obchodzony jest na całym świecie jako Dzień Książki i Praw Autorskich. Data ta jest symboliczna. W tym dniu urodzili się lub zmarli znani pisarze np.: Cervantes, Szekspir, Nabokow, Vallejo. Dzień ten - na wniosek rządu Hiszpanii i Międzynarodowej Unii Wydawców - został ustanowiony przez UNESCO Dniem Książki i Praw Autorskich. Pierwsze obchody zbiegły się z 25 Kongresem Międzynarodowej Unii Wydawców, który odbył się w Barcelonie w setną rocznicę powstania organizacji.
Data ta wiąże się również z katalońskim obyczajem, zgodnie z którym każdy mieszkaniec Katalonii w dniu św. Jerzego - patrona tego regionu - obdarowywał swoich bliskich książkami i różami.
Pierwsza międzynarodowa konwencja o ochronie praw autorskich dzieł literackich i artystycznych została podpisana 9 września 1886 r. w Bernie. Następnie kilkakrotnie była zmieniana i uzupełniana. W roku 1952 została zwołana do Genewy Międzynarodowa Konferencja ds. Praw Autorskich, która uchwaliła Powszechną Konwencję ds. Copyright i powołała Międzynarodowy Komitet Praw Autorskich. Konwencja genewska weszła w życie 16 września 1956 roku. Polska przystąpiła do konwencji o przestrzeganiu praw autorskich w 1976 r. Odtąd na polskich książkach, filmach, płytach, kasetach i innych wydawnictwach umieszczany jest znak zastrzeżenia praw autorskich - copyright.
KSIĄŻKA NAJ...
l NAJWIĘKSZA DRUKOWANA KSIĄŻKA ŚWIATA to mierzący 1,8 m na 2,75 m atlas pt. "Ziemia". Wydano go w Australii w 2010 roku w 31 egzemplarzach po 100 tysięcy dolarów każdy. Każde dzieło robione jest na zamówienie. Praca nad jednym egzemplarzem trwa miesiąc. Żeby przewrócić stronę w atlasie, wydawca Gordon Cheers podczas specjalnego pokazu musiał zrobić to obiema rękami, żeby nie zniszczyć olbrzymich kart.
l NAJWIĘKSZA KSIĄŻKA - "Super Book" - to mierząca 2,74 x 3,07 m, wydana Denver w stanie Colorado (USA) w roku 1976. Składa się ona z 300 stron i waży 252,6 kg.
l NAJMNIEJSZA KSIĄŻKA DLA DZIECI - "Stary król Cole" mierzy 1mm x 1mm, wydało ją w 85 egzemplarzach w 1985 r. wydawnictwo Gleniffer Press z Paisley (Szkocja). Kartki można przewracać (ostrożnie!) tylko za pomocą igły.
l NAJMNIEJSZA KSIĄŻKA ŚWIATA - ”Shiki no Kusabana” („Kwiaty i pory roku”). 22 strony zajmują nazwy japońskich kwiatów i ich czarno-białe ilustracje. Strony mają 0,75 milimetra długości, a szerokość liter nie przekracza 0,01 milimetra! Mikroksiążka jest dziełem drukarni z Tokio. Oczywiście do czytania tej wyjątkowej pozycji niezbędna jest porządna lupa. Obrazowo rzecz ujmując, rozmiar najmniejszej książki świata jest zbliżony do wielkości igielnego ucha!
l NAJSTARSZA KSIĄŻKA ŚWIATA – znajduje się w bułgarskim Muzeum Narodowym w Sofii. Została podarowana muzeum przez anonimowego ofiarodawcę. Książka została znaleziona w starym grobowcu pokrytym, freskami. Jest to najstarsza na świecie książka jaką znamy w dziejach ludzkości. Wykonano ją ze złota, a jest datowana na około 600 rok p.n.e. – ma więc ponad 3500 lat. Składa się z sześciu złotych stron wykonanych z 23,82-karatowego złota (o wymiarach 5 cm długości i 4,5 cm szerokości). Strony spięte są złotymi pierścieniami, pokryte tekstem i ozdobione wizerunkami wojowników, jeźdźca, syren i liry.
l NAJSTARSZA KSIĄŻKA NAPISANA W CAŁOŚCI PO POLSKU - to „Rozmyślanie przemyskie”, a właściwie „Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa”– Publikacja pochodzi z przełomu XV i XVI wieku, ale jest odpisem starszego utworu. Książka obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej. Zabytek liczy ponad 400 kart, na których znajduje się obszerna opowieść o życiu Maryi i Chrystusa, oparta o Ewangelię, legendy i apokryfy. „Jest arcyciekawym przykładem polskiej prozy późnego średniowiecza, stanowiąc dowód erudycji i literackich umiejętności pozwalających zebrać historie z rozmaitych źródeł w jeden spójny wykład”. Modlitwa zamieszczona w końcowej części rękopisu wskazuje, że pierwotnie księga służyła w klasztorze żeńskim. Księga trafiła w połowie XIX wieku do kapituły grecko-katolickiej w Przemyślu. Od 1947 roku znajduje się w Warszawie. Co ciekawe, „Rozmyślanie przemyskie”, poza treścią poważną, zawiera wiele fragmentów o charakterze humorystycznym – przytoczono opowieści o tym, jak Jezus w dzieciństwie pomagał Maryi przyprawiać kapustę i jak ożywił gliniane ptaszki, by nie zostały zdeptane.
l NAJGRUBSZA KSIĄŻKA ŚWIATA Najgrubszą książką dostępną w regularnej sprzedaży był opublikowany przez Harper Collins w maju 2009 roku zbiór wszystkich historii o Pannie Marple autorstwa Agaty Christie. W grubym na 32,2 cm tomie zmieściło się 12 powieści i 20 opowiadań – razem 4032 strony o wadze 8,04 kilograma. Książka ukazała się w limitowanym nakładzie 500 egzemplarzy dostępnych w cenie 1 tysiąca funtów za sztukę.
l NAJDROŻSZA KSIĄŻKA ŚWIATA- to czterotomowe dzieło z XIX wieku „The birds of America”(„Ptaki Ameryki”) wybitnego ornitologa i malarza Johna Jamesa Audubona. Zawiera 1000 naturalnej wielkości ilustracji i opisów 500 różnych gatunków ptaków występujących na terenie Stanów Zjednoczonych. Ornitolog chciał obserwować ptaki w ich naturalnym środowisku i przez 12 lat jeździł po całej Ameryce, tworząc szkice i notatki. Dzieło wydano w 119 egzemplarzach między 1827 a 1838 rokiem, z czego 108 znajduje się w muzeach i bibliotekach. Praca składa się z naturalnych rozmiarów odbitek wykonanych z rzeźbionych płyt o wymiarach ok. 39x26 cali (99x66 cm). Cena 1 egzemplarza osiągnęła w 2000 roku 8,8 miliona dolarów, natomiast egzemplarz wystawiony w domu aukcyjnym w 2010 roku osiągnął cenę 11,5 milionów dolarów.
l NAJCZĘŚCIEJ TŁUMACZONĄ książką na świecie jest Biblia. Przełożono ją na 310 języków, a jej fragmenty na dalsze 597 języków. Szacuje się, że pomiędzy 1815 a 1975 rokiem wydrukowano ok. 2 mld 500 mln egzemplarzy Biblii.
l Najwięcej, bo ponad 600 powieści, w dobie „ery gęsiego pióra” napisał Polak - Józef Ignacy Kraszewski (1812 - 1887).
l Najwyższą w Polsce cenę antykwaryczną (103 tys. zł) uzyskało na aukcji w Krakowie, drugie wydanie dzieła Mikołaja Kopernika „O obrotach sfer niebieskich” , które zostało wydane w roku 1566 w Bazylei.
l Najwyższy nakład w pierwszym wydaniu - 120 mln egzemplarzy - osiągnęła powieść Nicholasa Monserrata "Okrutne morze".
l Najmłodszym noblistą w dziedzinie literatury był Rudyard Kipling (1865-1936). W dniu otrzymania nagrody (1907 r.) miał 41 lat.
l Najwyżej położona biblioteka na świecie znajduje się w Szanghaju. Mieści się ona na 60. piętrze wieżowca, na wysokości 231 metrów. Aby dostać się do niej bez korzystania z windy, trzeba pokonać 1435 stopni!
l Najbardziej niechlubny rekord należy do Emily Canellos-Simms. Kobieta przetrzymywała wypożyczoną z biblioteki książkę przez 47 lat! Kosztowało ją to prawie 350 dolarów kary. Pamiętajcie, aby sprawdzić, czy w waszych domach nie znajdują się książki z przekroczonym terminem zwrotu.
l Najmłodszą autorką według Księgi rekordów Guinnessa jest Dorothy Straight, która swoją książkę ”Jak powstał świat” napisała w wieku 4 lat.
l Za najmłodszego autora literackiego bestsellera uznaje się Christophera Paoliniego, który w wieku 15 lat napisał pierwszą część cyklu Dziedzictwo.
l Najstarsza debiutantka, Bertha Wood, wydała swoją książkę w setne urodziny. Opublikowała wówczas wspomnienia, które zaczęła spisywać 10 lat wcześniej.
ZAWSZE BYŁ KTOŚ PIERWSZY
l Pierwsze zachowane zdanie w języku polskim znajduje się w "Księdze henrykowskiej" pisanej w latach 1268-1273. Brzmiało ono: "Day, ut ia pobrusa, a ti poziwai"
l Pierwszą pieśnią religijną w języku polskim jest "Bogurodzica" , której najdawniejszy tekst, tzw. krakowski pochodzi z 1407 roku. Obok kserokopia tekstu "Bogurodzicy"
l Pierwszą książką wydaną w całości po polsku był "Raj duszny" - średniowieczny modlitewnik, przetłumaczony z łaciny przez Biernata z Lublina i wydany w 1513r. przez Floriana Unglera.
l Pierwsze wiersze dla dzieci w języku polskim pisał Stanisław Jachowicz (1796-1875).
l Pierwsze książki dla dzieci w języku polskim, szczególnie dla dorastających panienek, pisała Klementyna z Tańskich Hoffmanowa (1798-1845).
l Pierwszą książką w formie elektronicznej napisaną specjalnie do internetowej dystrybucji jest powieść Stefana Kinga pt. "Riding the Bulet" , którą w ciągu 24 godzin od wprowadzenia do sprzedaży zamówiono prawie 400.000 osób.
